Ramón Cabanillas: O poeta da luz e da loita

Ramón Cabanillas non era só un poeta; era un facho aceso no medio da néboa, unha voz que levaba a Galicia da sombra á palabra, do silencio á esperanza. Naceu en Fefiñáns, en Cambados, en 1876, nun tempo en que a lingua galega aínda era unha voz agochada entre labregos e mariñeiros, esquecida nos recunchos da historia. Pero el sabía, coma Rosalía e Pondal antes del, que a lingua do pobo non estaba morta: estaba agardando por alguén que a fixese cantar de novo.

E ese alguén foi el. Porque Cabanillas non só escribía poesía; escribía o que Galicia sentía pero non sabía dicir. Era un poeta que entendía a súa terra, que a amaba con todos os seus defectos, coa súa miseria e a súa beleza, coa súa dor e a súa forza. A súa voz era a dun loitador, pero tamén a dun soñador que sabía que, mesmo no medio da noite máis longa, sempre hai unha estrela no ceo.

A poesía como berro e conciencia

Os seus Vento Mareiro (1915) foron un berro. Non de rabia, senón de esperanza, unha chamada a erguerse, a loitar por unha Galicia que podería ser máis xusta, máis libre, máis súa. Porque para Cabanillas, a poesía non era só estética; era acción, era un xeito de mover conciencias, de unir ás persoas arredor dunha lingua e dunha identidade.

E despois veu Da Terra Asoballada (1917), un libro que queimaba nas mans. Aquí, a súa voz volveuse máis dura, máis directa, máis comprometida. Denunciaba a explotación dos labregos, a emigración que baleiraba as aldeas, o caciquismo que afogaba o pobo. Era poesía social, si, pero tamén era poesía do alma, escrita cunha paixón que se sentía en cada verso, coma un río que non pode ser detido.

Cabanillas tamén era un poeta do mito, un home que sabía que a Galicia do presente non podía entenderse sen mirar cara ao seu pasado. Nos seus poemas convivían o heroico e o cotián, o lendario e o real. Escribiu sobre os tempos dos celtas, sobre Breogán, sobre unha Galicia que se alzaba como unha nación de heroes e soñadores. Porque para el, o mito non era un simple conto; era unha raíz fonda que seguía alimentando o espírito do seu pobo.

Un poeta de todos os tempos

Pero Cabanillas non foi só o poeta das loitas e os soños. Tamén foi o poeta da luz, da emoción sinxela, dos pequenos detalles que fan que a vida sexa máis grande. Nos seus versos hai mares e campos, ventos e noites estreladas, pero tamén hai persoas: o labrego, a nai, o mariñeiro, todos eses que facían que Galicia fose o que era. Porque el sabía que a súa terra non eran só paisaxes; eran as súas xentes, as súas voces, as súas vidas.

E nunca deixou de crer na súa terra. Mesmo cando estivo en Cuba, onde traballou e escribiu durante anos, Galicia seguía no seu corazón. Foi alí onde coñeceu de preto o drama da emigración, onde viu como os galegos levaban a súa lingua e a súa cultura a outras terras, como quen leva unha chama que non quere deixar apagar.

Ramón Cabanillas foi chamado o poeta da raza, pero iso non o define por completo. Porque a súa poesía non fala só de Galicia; fala de humanidade, de liberdade, de loita. É unha poesía que transcende tempos e fronteiras, que segue viva hoxe, cando o lemos e sentimos que as súas palabras aínda resoan, como un eco que nunca se perde.

E agora, querido lector, a ti tócache escoitar. Lémbrao, léo, deixa que os seus versos entren no teu peito coma un vento mareiro. Porque Ramón Cabanillas non foi só un poeta do seu tempo; foi un poeta de todos os tempos, un home que nos lembrou que a palabra galega, a palabra nosa, é tamén unha forma de ser eternos.