Rosalía de Castro non foi só unha poeta; foi unha ferida aberta, unha voz que cantou o que outros calaban, que puxo nome á dor, á morriña, á inxustiza. Escribiu cando escribir en galego era un acto de resistencia, cando ser muller e alzar a voz era case un desafío.
Rafael Dieste foi un renovador das letras galegas, un narrador que soubo capturar o misterio da realidade e as sombras do pensamento. Cunha escrita chea de simbolismo e ironía, explorou a memoria, o destino e a identidade dun pobo, deixando unha obra que transcende o tempo.
Irónica, satírica e descarnada, O Catecismo do Labrego de Valentín Lamas Carvajal puxo en palabras a dura realidade do campesiñado galego no século XIX. Un texto que, baixo a aparencia dun catecismo, denunciaba os abusos dos caciques, da Igrexa e do poder, converténdose nun referente da literatura de denuncia en galego.
Foron máis ca un movemento; foron un despertar. As Irmandades da Fala naceron nun tempo no que o galego sobrevivía á sombra, relegado ao colo das nais e ás conversas dos labregos, pero negado nos libros, nas escolas e no poder. E eles decidiron traelo de volta. Non como un recordo, nin como unha reliquia, senón como unha lingua viva, capaz de nomear o mundo con dignidade.
Foron máis ca un grupo de intelectuais; foron un lume que prendeu no corazón de Galicia. A Xeración Nós soñou con reconstruír unha identidade, con devolverlle ao galego o seu lugar no mundo, con facer da cultura unha trincheira dende a que resistir.